Katherine Maria Routledge z domu Pease (1866-1935) przeszła do historii jako pierwsza kobieta antropolog i archeolog, która poświęciła się pracy na Polinezji, a przede wszystkim zainicjowała badania na Wyspie Wielkanocnej. Jej książka, stanowiąca relację z wyprawy na tę Wyspę Wielkanocną, zapewniła popularność samej autorce, ale też wzbudziła zainteresowanie niezwykłością tego miejsca wśród wielu ludzi na świecie.

Katherine Routledge pozwoliła też rdzennym mieszkańcom wyspy poczuć znaczenie ich historii i ją zachować zarówno dla nich samych, jak i ludzi interesujących się tą tajemniczą wyspą. Współcześni naukowcy, a zwłaszcza archeolodzy badający wyspę, którą – zgodnie z wolą jej mieszkańców – coraz częściej nazywa się Rapa Nui, nadal korzystają z jej notatek terenowych i etnograficznych oraz czytają właśnie tę jej książkę. Jedno jest faktem: Katherine Routledge odkrywana jest na nowo w dzisiejszych czasach.

BOSKI NERON jest powieścią biograficzną i próbą stworzenia hipotetycznego portretu psychologicznego cesarza Nerona.

Zenon Gołaszewski – historyk, tłumacz i pisarz – podjął się zadania przedstawienia cesarza w świetle znacznie odbiegającym od tego, w jakim przedstawia się go tradycyjnie od stuleci. W swej książce popularnonaukowej Imperium Rzymskie od czasów najdawniejszych do pierwszych cesarzy, pisał o nim:

 „Ów marzyciel i utopista sądził, że oto dokonał czegoś, co będzie prowadzić społeczeństwa ku lepszemu światu (…) ogłaszał złoty wiek, gdzie wojna i przemoc ustąpią na rzecz pokoju, pracy twórczej i dobrobytu. I jak każdy tego typu marzyciel i utopista musiał przegrać z brutalną rzeczywistością. Jak dotąd w społeczeństwie ludzkim takie jednostki się toleruje dopóki o tych sprawach jedynie teoretyzują i co najwyżej piszą rozprawki filozoficzne, natomiast bezwzględnie się je niszczy, gdy pragną wcielać te idee w życie. I to zasadniczo zadecydowało, że Nerona należało dla przyszłych pokoleń przedstawić jako uosobienie zbrodni, wyuzdania, szaleństwa, jako błazna o zdziecinniałym umyśle. Na tyle zohydzić tę postać, by nikt nie miał ochoty ani odwagi dostrzec w nim reformatora, który już przed wiekami pragnął zawrócić ludzkość z drogi, jaką wolno, lecz skutecznie podąża ku swojej samozagładzie”.

Powieść Boski Neron ma odwagę widzieć w cesarzu zarówno reformatora, jak i człowieka nadal kontrowersyjnego, lecz niepozbawionego wielu pozytywnych przymiotów.

Król polski Aleksander Jagiellończyk i jego małżonka Helena Rurykowiczówna to postacie, które w naszej historii traktowane są dziwnie po macoszemu. Poza wąskim gronem specjalistów i miłośników historii w zasadzie nikt o nich nie pamięta, za to są tacy, którzy woleliby, aby właśnie o nich nie pamiętano. A przecież stanowili niezwykłą parę: zakochaną w sobie bez pamięci, do ostatnich chwil swego życia; ponadto w zgodniej opinii współczesnych Helena była najpiękniejszą kobietą swojej epoki. Skąd zatem ta zasłona milczenia? I dlaczego ówcześni możnowładcy dołożyli starań, by zamienić ich życie w koszmar, dramat na miarę Szekspira? Treść niniejszej, opartej na faktach, powieści historycznej stanowi równocześnie próbę rozwiązania tej zagadki.

Charles Ogier (1595 – 1654), sekretarz poselstwa francuskiego, mającego za zadanie doprowadzenie do pokoju między Szwecją a Polską. Poselstwo to (pod przewodnictwem Klaudiusza de Mesmesa, hrabiego d’Avaux) dotarło do Polski wiosną 1635 r. i po podpisaniu traktatu pokojowego w Sztumskiej Wsi przebywało w Polsce do czerwca 1636 r.

Charles Ogier podczas tej podróży spisywał wszystko, co zaobserwował i uznał za godne odnotowania. Dzięki temu dzisiejsi Czytelnicy jego Dziennika uzyskują znakomity szkic obyczajowy z życia codziennego w XVII-wiecznej Polsce, opis odwiedzanych przez niego miejscowości, znajdujących się w nich budowli i dzieł sztuki. Poselstwo po podpisaniu traktatu jeszcze przez dziewięć miesięcy pozostawało w Polsce, co sprawiło, że relacja Ogiera i opinia o naszym kraju nie jest tak powierzchowna jak innych, będących przejazdem, cudzoziemców.

Pamiętniki Józefa Wybickiego; opracowanie i uzupełnienie biografii Zenon Gołaszewski

(wyd. I, 2018)

Wszyscy Polacy wiedzą, że Józef Wybicki (1747-1822) jest autorem polskiego hymnu narodowego – Mazurka Dąbrowskiego. Ten gorący patriota wsławił się również wystąpieniem na sejmie w 1768 r. przeciwko działaniom ambasadora rosyjskiego, był uczestnikiem konfederacji barskiej i insurekcji kościuszkowskiej oraz współzałożycielem Legionów Polskich we Włoszech. Ale pozostawił też po sobie interesujące Pamiętniki, w których opisuje dzieje swego życia od lat najmłodszych do czasu utworzenia Księstwa Warszawskiego.

Obecne wydanie Pamiętników J. Wybickiego jest nowym opracowaniem dokonanym przez historyka i pisarza Zenona Gołaszewskiego. Pamiętniki zostały przełożone na język współczesny oraz uzupełnione biografią ich Autora w tych miejscach, gdzie ten pozostawił w nich luki, być może z myślą, by je w przyszłości uzupełnić. Dodatkowo zaopatrzone zostały w indeksy: osobowy i nazw geograficznych.

Opis: Pierwsza w Polsce tak pełna monografia poświęcona urodzonemu i pochowanemu w Darłowie księciu Bogusławowi z rodu Gryfitów, który przyjąwszy imię Eryk został królem Danii, Norwegii i Szwecji.

Nakład wyczerpany – nie przewiduje się wznowienia

Opis: Jan Chryzostom Pasek (ok. 1636 – 1701), polski szlachcic, rozsławiony dzięki pozostawionym po sobie pamiętnikom. Pamiętniki te, odkryte dopiero w XIX w., wywarły znaczny wpływ na autorów powieści historycznych, zwłaszcza Henryka Sienkiewicza, gdzie wyraźnie pobrzmiewają w jego Trylogii. Niestety, pisane w języku staropolskim z bogatą domieszką języka łacińskiego, dla współczesnego czytelnika stały się po prostu nieczytelne.

„A szkoda – pisze Zenon Gołaszewski we Wstępie – gdyż w istocie są one pisane w tak żywy, barwny i pełen humoru sposób, że przez pewien czas po ich odkryciu Pamiętniki uważano za mistyfikację (…). Wszystko to zadecydowało, że jako historyk postanowiłem dokonać na Pamiętnikach Paska pewnego eksperymentu, a mianowicie z myślą o ułatwieniu czytania lektury, teksty łacińskie przełożyłem na język polski, a także uwspółcześniłem mało lub w ogóle niezrozumiałą staropolszczyznę; innymi słowy: pozwoliłem panu Paskowi przemówić we współczesnym nam języku”.

Efekt wart był trudu – Pamiętniki przetłumaczone na współczesny język polski czyta się jednym tchem, niby barwną, wartką, pełną akcji i rubasznego humoru powieść historyczną.